Mijn leerwens en acties – Ik wil een mier zijn!

Vaststelling:
Mensen hebben beenderen, spieren, pezen … Door veel te trainen kunnen we onze spieren sterker maken zodat we dingen beter kunnen tillen. Als we ziek zijn of ons lichaam verkeerd gebruiken, dan kan het zijn dat we onze spieren helemaal niet meer goed kunnen gebruiken. We verzwakken … En hoe groot we ook zijn, we zijn niets vergeleken met de mier.
Mieren … ze zien er zo fragiel uit, toch kunnen ze heel wat meenemen op hun weg. Ze zijn beresterk!

Leerwens:
Ik wil eens ervaren wat een mier kan dragen. Lukt me dat? Wat moet ik doen om het wel te laten lukken? Hulpmiddeltjes?
Hoe komt het dat ze zo sterk zijn? Hebben mieren ook spieren, ik zie ze niet …
Er zijn gewone mieren, rode mieren, vliegende mieren … Hoeveel soorten zijn er?

Roos:
Ik wil deskundig worden binnen de bestaansdimensie ‘Mens en natuur’ én ‘Mens en techniek’’, om me van daaruit makkelijker te kunnen opstellen als begeleider van leerprocessen.

Actieplan:
Wat kan ik dragen?
Een bloemzak van 10 kg is geen probleem voor mijn armen, dat lukt goed. Mijn rug protesteert (sinds mijn herniaoperatie mag ik niet meer te veel tillen).
Moet ik hier al stoppen?
Oké, ik haal er Sebe (12 jaar) bij. Hij kan zijn zus van 27 kg makkelijk optillen.
Nien (8 jaar) heeft al moeite met een winkeltas. We wegen hem: 5 kg.
Ik stel vast dat jongens al heel vlug sterker zijn dan meisjes.
(Een bijkomende vraag: kunnen meisjes even sterk worden als jongens als ze maar genoeg oefenen? Met dit idee zou ik in de klas verder kunnen om de verschillen en gelijkenissen tussen mensen onderling te bespreken. Leerplandoel: Mens en natuur – Het leven op aarde – 7.4 en 7.5)

Wat kan een mier dragen?
Ik heb al een aantal dagen een mier geobserveerd, op dit moment dragen ze precies nog niet veel. Te koud?
Dan maar terugdenken, wat weet ik nog?
Vorige zomer zag ik een mier die een dode spin met zich mee nam. Ook stukjes appel en cakekruimels die toch wel groter waren dan de mier werden meegezeuld.
Grote, onhandige ‘dingen’ die toch wel zwaar lijken voor zo’n klein beestje.

Mieren kunnen een gewicht dragen dat 50 keer zwaarder is dan hun eigen lichaamsgewicht en ze kunnen 30 keer hun eigen gewicht slepen.
Dat komt omdat in vergelijking met hun grootte de spieren van mieren dikker en groter zijn dan die van mensen en grote dieren. Dankzij deze sterke en grote spieren kunnen mieren zich ook heel snel voortbewegen. Als de spieren van mensen in verhouding even sterk waren geweest, zouden we nu zo snel als een racepaard kunnen lopen.
http://dier-en-natuur.infonu.nl/insecten-en-ongedierte/84748-dierenweetjes-mieren.html

Als ik in verhouding evenveel wil dragen als een mier, dan moet ik een manier bedenken om 3250 kg te kunnen tillen. Ik heb dus hulpmiddelen nodig!

Een gewone hefboom (de wip op de speeltuin) helpt me om twee kinderen (27 kg en 36 kg) op te tillen. Dat is ongeveer mijn eigen gewicht. Dat nog 50 keer zwaarder …

Zou kunnen lukken. Vorig schooljaar ben ik met de derde graad naar Technopolis geweest. Daar buiten staat een hefboom waarmee je een auto kan opheffen. De kleinste en lichtste jongen van de klas kreeg zo een auto van +- 1000 kg op.
Dan veronderstel ik dat ik een gewicht van 3250 kg kan tillen.

Op de website van Technopolis staat dit te lezen: “De rots van vijf ton:
Bergen verzetten kun je waarschijnlijk niet, maar met ons reusachtig rotsblok lukt het je zeker wel. Zelfs met één vinger. Kom vooral proberen.”
Dus in de doe-tuin van Technopolis kan ik een rotsblok van 5000 kg verplaatsen met 1 vinger, dan lukt 3250 kg ook wel J
http://www.technopolis.be/nl/index.php?n=1&e=21&s=167&t=378

Wil je online experimenteren met hefbomen en katrollen?
http://www.technopolis.be/nl/index.php?n=4&e=48&s=284

Terug naar de mier…
Er zijn gewone mieren, rode mieren, vliegende mieren … Hoeveel soorten zijn er?
Er bestaan ongeveer 1200 soorten mieren die allemaal tot een enkele familie behoren, de Formicidae. De meeste soorten mieren zijn zwart of bruin, maar ook gele, rode, groene, zilvergrijze en goudkleurige soorten komen voor.

Mieren behoren tot de wespachtigen, ze stammen af van gravende wespensoorten waarvan de werksters de vleugels hebben verloren. Dus de koninginnen en de mannetjes hebben wel nog vleugels, die ze gebruiken om de zogenoemde bruidsvlucht uit te voeren. In België gebeurt dit meestal rond de maand augustus: de tijd van de vliegende mieren.

Mieren hebben, net als de meeste andere insecten, voelsprieten op hun kop, wat hun voornaamste zintuig is en waarmee ze kunnen ruiken en voelen. De meeste mierensoorten hebben ogen, maar in het donkere nest zijn deze niet erg nuttig.

Zoals alle insecten hebben mieren een in drieën verdeeld lichaam en drie paar poten. Qua lichaamsbouw lijken ze erg op wespen, alleen zijn ze vaak kleiner, hebben geen vleugels en hebben een klein vierde (en soms vijfde) lichaamsdeel tussen borststuk en achterlijf: de schub (bij schubmieren) of de knopen (bij knoopmieren).
http://nl.wikipedia.org/wiki/Mieren

Wist je dat …
… mierencommunicatie hoofdzakelijk door middel van geurstoffen (feromonen) verloopt?
… veel mieren die feromonensporen gebruiken om de weg terug naar huis te vinden (Hans en Grietje kunnen er van leren J)?
… een mier altijd op zijn rechterzijde valt als hij vergiftigd is?
… de zwarte wegmier graag  de zoete afscheiding van bladluizen opzuigt (honingdauw)?
… de mier de luizen beschermt met mierenzuur, tegen vijanden als lieveheersbeestjes?
… een kolonie al gauw 2 miljoen mieren telt die binnen 24 uur een boom volledig kunnen ontbladeren.
… het oudste mierenfossiel dat ooit werd gevonden ongeveer 92 miljoen jaar oud is?
… de gemiddelde levensduur van een mier 40 tot 60 dagen is, terwijl een koningin soms wel to 20 jaar oud kan worden?

Leerresultaat:
Achter een idee zitten soms meerdere domeinen. Ik wilde graag een mier zijn en dacht daarbij aan mens en natuur.
Maar om echt een mier te kunnen zijn, dus zijn kracht te kennen en te kunnen na-apen, had ik techniek nodig. Mens en techniek dus.

Ik merk bij dit onderwerp dat als ik er echt nog dieper op in wil gaan ik wel heel veel kan koppelen aan ‘ik wil een mier zijn’.

Uiteindelijk had ik het ook over landbouw kunnen hebben, want mieren doen dat ook. Dan had ik kunnen zaaien en begaf ik me opnieuw binnen ‘mens en natuur’.

Evengoed kon ik naar mens en samenleving stappen vanuit het idee dat mieren in een kolonie leven.

Het idee dat er 92 miljoen jaren geleden al mieren op onze aarde rondliepen zou me ook een stapje in de geschiedenis kunnen brengen.

Mens en ruimte (oriëntatie), een mier en feromonen J …

Één mier, ontzettend veel mogelijkheden. Ik besef nu pas echt hoe één onderwerp kan leiden tot een groot project.

Leerplandoelen WO of opleidingsdoelen:
Overkoepelende doelstellingen
Basisattitudes
0.7 Kinderen kunnen en durven problemen aanpakken (hier: ik wil iets tillen dat 50x zwaarder is dan mijn eigen gewicht. Van probleem herkennen tot de gevonden oplossing evalueren).

Mens en natuur
Het leven op aarde
7.4 Kinderen zien in dat mensen, dieren en planten een grote verscheidenheid in kenmerken vertonen.
Dat houdt in dat ze kunnen ervaren en uiten hoe mensen, dieren en planten onderling verschillen in uiterlijk en gedrag.

7.5 Kinderen ontdekken dat er tussen mensen onderling, dieren onderling en planten onderling veel gelijkenissen bestaan.
Dat houdt in dat ze kunnen vaststellen en verwoorden dat mensen en dieren onderling veel overeenkomsten hebben in lichaamsbouw. (hier vooral de spieren).

Mens en techniek
Instrumenten
6.4 Kinderen zien in dat veel voorwerpen in hun omgeving een aanvulling of verbetering zijn van menselijke functies en maken er functioneel gebruik van.

6.16 Kinderen kunnen in concrete ervaringen stappen van het technisch proces herkennen (het probleem stellen, oplossingen ontwikkelen, maken, in gebruik nemen, evalueren).

Vanuit de drie H’s:
Ik wil een mier zijn (hart), in verhouding evenveel kunnen dragen als een mier. Dat oprecht ervaren door uit te testen wat ik kan dragen (met hulpmiddelen) (handen). Om hier meer over te weten op zoek gaan op internet (hoofd).